Bilişsel Davranışçı Terapi
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Aaron T. Beck tarafından geliştirilmiş, günümüzde en yaygın kullanılan psikoterapi türüdür. BDT kişinin sorun yaşadığı durumlarla ilgili duygu, düşünce ve davranışlarını temel alarak iyileşmeyi hedefler. BDT yapılandırılmış, kısa süreli, sorun odaklı ve yönlendirici bir yaklaşımdır. Danışanların kendileriyle ilgili hatalı düşüncelerini fark etmeleri süreç içerisinde çok önemlidir. Bu terapi yöntemi hem bilişsel hem de davranışçı ekollerin birleşimden oluşmuş diyebiliriz. Bilişsel yönden bakacak olursak, zihinsel süreçleri ele alan bir yaklaşımdır. Bireylerin inanç sistemleri incelenerek işlevsel olmayan düşünceler yerine işlevsel olanlar konulur. Davranışçı tarafında ise uyumsuz davranışlar incelenir onların yerine uyumlu olanlar etkin hale getirilir.
Bilişsel Davranışçı Terapi Hangi Durumlarda Uygulanır?
- Depresyon (terapinin çıkış noktası olduğunu da söyleyebiliriz)
- Anksiyete Bozuklukları
- Obsesif Kompülsif Bozukluklar
- Panik Atak, Kaygı Bozuklukları, Fobiler
- Yeme Bozuklukları
- Şizofreni
- Bipolar Bozukluk
- Alkol, Madde, Sigara Bağımlılığı
- Uyku Bozuklukları
- Cinsel İşlev Bozuklukları
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Yukarıda belirtilen bozukluklarda Bilişsel Davranışçı Terapi etkililiği bilimsel verilerle kanıtlanmıştır. Uygulama alanı oldukça geniştir. Burada sıralanmayan çoğu bozuklukta BDT kullanmak mümkündür.
Bilişsel Davranışçı Terapi Nasıl Uygulanır?
Bilişsel Davranışçı Terapi seanslarına başlarken öncelikle standardize edilmiş kendini değerlendirme envanterleri kullanılır. Bunlara örnek verecek olursak: Beck Depresyon Envanteri, Beck Kaygı Ölçeği gibi testleri sayabiliriz. Aralıklı olarak bu testler gidişatı görmek açısından tekrarlanabilir. Danışan seansa gelme nedenini anlatır. Seans sonrasında hayatında nelerin farklı olmasını istediğinden bahseder. Bunların ışığında danışan kendi hedeflerini belirler. Bu hedefler somut, ulaşılabilir ve amaca uygun olmalıdır.
Terapi sürecinde danışan aktif olmalıdır. Terapötik ilişki yani terapist ve danışanın içten, saydam, sevgi ve saygı temelli, güvene dayanan iletişim süreç boyunca çok önemlidir. BDT psikoeğitim temelli bir yaklaşımdır. Terapist seanslarda bilişsel kuramı öğretir. Sorular sorarak danışanın hatalı inançlarını, otomatik düşüncelerini ortaya çıkarmayı amaçlar. Otomatik düşünce farkında olmadan, isteğimiz dışında zihnimizde beliren ani düşüncelerdir. Bu düşünceler eski yaşantılarımız temelinde kalıp yargı olarak oluşur. Örnek olarak; ben beceriksizim, herkes benim sıkıcı olduğumu düşünüyor gibi cümleleri verebiliriz. Tüm bunlardan sonra müdahaleler ve uygulamalar sonucu danışanın duygu, düşünce ve davranışları işlevsel hale gelir. Sorunların tekrar oluşmaması içinde önleme süreci uygulanır.
Bilişsel Terapi Teknikleri
Seans sürecinde bilişsel, davranışsal birçok teknik kullanılır. Bunlar:
Sorgulama: Şu an aklından neler geçiyor? Bu düşüncelerin kaynağı nedir? Gibi sorularla otomatik düşünceler ortaya çıkarılmaya çalışılır.
Dıştan İçe Doğru İlerleme: Otomatik düşüncelerden yola çıkarak temel inançlar belirlenir.
Düşünceleri Kaydetme: Ev ödevi şeklinde yapılan bir tekniktir. Danışandan otomatik düşüncesinin yaşandığı ana dair bilgileri kaydetmesi istenir. Farkındalık amaçlanır.
Davranışsal Deneyler: Danışanın hatalı bilişlerini değiştirebileceğine dair inanç geliştirmesi için hatalı bilişin tersini uygun şartlarda yapması istenir.
Aktivite Çizelgesi Yapma: Danışanın yapacağı işlere parçalara ayırarak daha ulaşılabilir, yapılabilir hale getirmek amaçlanır.
Atılganlık Eğitimi: Danışan başkalarının haklarını ihlal etmeden kendi haklarını geliştirmesi konusunda beceriler öğrenir.
Zihinde Canlandırma: Hayal kurma ile otomatik düşünceler belirlenir.
Rol oynama: Sosyal ortamlarda işe yarayacak davranışları rol yaparak canlandırır.
İstanbul Bilişsel Davranışçı Terapi
Zaman zaman hepimiz içinde bulunduğumuz anda mutlu olamayız ve süreç böyle gidecekmiş gibi gelir. Kendi kendimize çabalasak bile değişim sağlayamıyorsak profesyonel bir desteğe ihtiyacımız var demektir. Zaman kaybetmek, ertelemek ne yazık ki sorunlarımızı çözüme kavuşturma aksine sorunların daha da derinleşmesine çözümün zorlaşmasına neden olabilir. İstanbul Psikolog Merkezi psikoterapistlerinden destek almak istiyorsanız deneyimli terapistlerimiz çıktığınız yolda sizin yanınızda olabilmek için sizleri bekliyor.